Levenskwaliteit en welzijn voor iedereen
Levenskwaliteit en welzijn voor iedereen
In het Brusselse stadslandschap zijn de laatste jaren duurzame wijken ontstaan, ontworpen door professionals die willen bijdragen aan de transitie. Het Gewest heeft vandaag de ambitie om duurzaamheid te integreren in elke nieuwe wijk of elk nieuw stadsontwikkelingsproject in Brussel.
Be Sustainable begeleidt professionals die actief zijn op het gebied van ruimtelijke ordening. Een toolbox en een begeleidingsdienst maken het mogelijk om al in de ontwerpfase van het project een diagnose van een wijk op te stellen. Vervolgens wordt een charter met 10 doelstellingen gebruikt om de prioriteiten te bepalen.
Door middel van een visie die wordt gedeeld door de actoren die bij het project betrokken zijn, wordt elke fase van de ontwikkeling ingevuld met ideeën, referenties en oplossingen. Daarbij wordt steeds rekening gehouden met de context van de wijk, haar identiteit, haar ecologische, ruimtelijke, economische en sociale kenmerken. Zo creëren we ontwikkelingen op maat voor de wijken van morgen!
[Titel] Brussel, een duurzame stad in 2050?
[Alain Maron, Brusselse minister van Klimaattransitie, in het Frans]
“Mijn droom voor Brussel in 2050, is dat het een stad wordt waar geen auto’s meer rijden. Volledig autovrij. En een stad waar er een sociale cohesie is. Een stad waar geen kloof meer is, die niet verdeeld is tussen de oevers van het kanaal, de Kleine Ring en de Grote Ring. Maar een meer inclusieve stad waar meer bevolkingsgroepen hun weg banen en die er hun plaats vinden in de verschillende stadswijken.”
[Kristiaan Borret, Bouwmeester van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in het Nederlands]
“Hoe zie ik Brussel in 2050? Hetzelfde maar beter. Ik denk dat we in Brussel misschien achterstand hebben ten opzichte van andere steden. Bordeaux ziet er nu natuurlijk fantastisch uit, maar dat is ook een voordeel, omdat we daaruit kunnen leren, en omdat we er ook voor kunnen zorgen dat datgene wat we elders zien, dat we dat in Brussel kunnen toepassen op ónze manier. Dus dat de eigenheid van Brussel bewaard blijft. Ik vind heel het kanaalplan, heel de nadruk op bijvoorbeeld productieve activiteiten integreren in de stad, dat is echt iets van ons. Daarmee maken we een andere stad, die nog altijd zeer typisch Brussel is.”
[Frank Alsema, De Ceuvel, Amsterdam – Urban, in het Nederlands]
“De vraag hoe Brussel er in 2050 uitziet, vind ik eigenlijk een vraag die toch wel een beetje te ver in de toekomst ligt. 2050, dat is nog 30 jaar! Dat is onwaarschijnlijk lang. Ik vind dat jullie ambitie veel dichterbij moet liggen, het moet echt 2020 zijn, 2025, 2030, voor bepaalde dingen. Want we hebben snelheid nodig. En ik denk dat je in 20 à 30 jaar tijd een hele stad kunt bouwen. In China bouwen ze in 20 jaar tijd een hele stad voor miljoenen inwoners. Dus Brussel kan op 30 jaar tijd waanzinnig veel doen. En dat moet ook wel, want we hebben haast, het klimaat warmt op, het water stroomt ons om de oren, Brussel ligt ook niet al te hoog, dus volgens mij moeten we samen snel werken.”
[Michèle Laruë-Charlus, Bordeaux Métropole 2050 – Projectverantwoordelijke, in het Frans]
“Voor Bordeaux 2050 had ik de indruk dat de inwoners vooral bezorgd waren… Ik was daar niet om een politiek project maar om voorstellen naar voren te brengen. De inwoners waren bezorgd over de mobiliteit, met name de intermediaire mobiliteit, middellange afstanden. Ik ga ervan uit dat korte afstanden ook in Brussel, zoals in Bordeaux, goed worden aangepakt. Het tweede wat me opviel en me verbaasde, was het vraagstuk van het werk. Dat hield de mensen bezig, niet de arbeidsmarkt, maar het werk. De mensen zeggen dat we over 20 of 30 jaar anders zullen werken. We zullen ons niet meer verplaatsen, maar thuis werken, of in de buurt. We zullen misschien nog maar 1 of 2 dagen per week op kantoor gaan werken. Dat is iets waar ik sterk in geloof. Ik ben overtuigd dat de mobiliteit in 2050 op aanvraag zal verlopen. Dankzij onze smartphone en onze bankrekening zal de mobiliteit geen probleem meer zijn. Ik geloof in zelfrijdende auto’s. Dat is de toekomst, voor de ouderen. We worden allemaal ouder. Onze achterkleinkinderen zullen geen rijexamen meer afleggen. Dat zal allemaal drastisch veranderen. En na 2050? Er is een wens voor meer groen, meer frisse lucht, overal ter wereld. Het enige wat me verontrustte, hopelijk is dat anders voor Brussel, is dat de inwoners onverschillig staan tegenover het idee van vrijheid. Ze willen hun comfort, veranderingen in hun dagelijks leven. Ze weten dat we naar een maatschappij van de vraag en niet van het aanbod gaan. Ze vragen wat ze willen, wij spelen daarop in. Maar als ze hun vrijheid verliezen, vinden ze dat blijkbaar niet erg. Ik vind dat heel erg. Hopelijk is er voor Brussel 2050 geen onverschilligheid tegenover de vrijheid.”
[Claudia Thiesen, Coopératives d’habitats Zürich – Architecte, Thiesen & Wolf, in het Engels]
“Hopelijk blijft het een open stad waar mensen van elke afkomst kunnen wonen, werken, en dingen delen. Dat zou nog versterkt kunnen worden, de inwoners meer betrekken bij het stadsontwikkelingsproces. De basis hiervan zou moeten zijn dat de waarde van stadsgronden verdeeld wordt onder de mensen die er wonen.”
[Slot]
Be sustainable.brussels – Werk maken van de duurzame wijken.
In oktober 2019 was de officiële lancering van Be Sustainable een gelegenheid om bijna 200 lokale en gewestelijke publieke actoren (administraties, gewestelijke instellingen van openbaar nut, gemeenten, OCMW’s ...) bij elkaar te brengen. Geïnspireerd door projecten in Brussel, Bordeaux, Amsterdam of Zürich, bespraken zij de uitdagingen die moeten worden aangegaan om werk te maken van het Brussels Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling.
[Titel] Be sustainable.brussels – Werk maken van de duurzame wijken. Lancering 8 oktober 2019
[Alain Maron, Brusselse minister van Klimaattransitie, in het Frans]
“Het doel van het nieuwe referentiesysteem is de gewestelijke strategie en alle duurzaamheidsvraagstukken te vertalen naar de schaal van een wijk. Het is in de wijk dat de kwaliteit van het dagelijkse leven een rol speelt. Het is door die wijken die goed ontworpen en uitgerust zijn dat we niet meer genoodzaakt zullen zijn ons ver en vaak te verplaatsen. De wijk is het niveau waarop we samenleven, elkaar helpen en solidair zijn.”
[Myriam Hilgers, Leefmilieu Brussel – Begeleidster Duurzame stad, in het Frans]
“Het doel van het samenwerkingsplatform Be sustainable is om de theorie in de praktijk om te zetten, om tools en diensten aan te bieden, maar vooral om een dynamiek te creëren tussen de Brusselse stadsontwikkelingsactoren.”
[Michèle Laruë-Charlus, Bordeaux Métropole 2050 – Projectverantwoordelijke, in het Frans]
“We leven niet meer zoals vroeger. We blijven niet op dezelfde plaats wonen. Dat is interessant, dat opent het innovatieveld. In een nieuwe wijk moet er openbaar vervoer zijn, en we moeten inzetten op zachte mobiliteit. In een nieuwe wijk moet een school op 5 minuten wandelen liggen. Crèches en scholen worden met elkaar verbonden, vroeger lagen die soms 3 km uit elkaar. We hebben de logistieke vraagstukken bekeken. We willen vermijden dat grote bezorgbedrijven er komen leveren. We moeten kiezen voor de sociale en solidaire economie.”
[Kristiaan Borret, Bouwmeester van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in het Nederlands]
“Door het referentiesysteem komt er eindelijk ook duurzaamheid op meer vlakken dan enkel energie. Dat openplooien van de duurzaamheid is voor mij heel belangrijk. Ik geloof dat de stad duurzaam kan zijn, maar dan moeten we wel die duurzaamheid zeer breed zien.”
[Claudia Thiesen, Coopératives d’habitats Zürich – Architecte, Thiesen & Wolf, in het Engels]
“Een voorbeeld is Kalkbreite, dat werd voltooid in 2014. Dat project bestond uit een participatief proces. De inwoners waren nauw betrokken bij de ontwikkeling. Op deze slide ziet u de binnenstraat, die door het gebouw en over het dak loopt, en een cirkel vormt. Je kunt er wandelen. Langs dit pad zijn er vele gemeenschappelijke ruimtes. De mensen worden uitgenodigd om de daken, balkons aan te passen, alsook de bruggen die de woningen verbinden. Dit gebouw is sterk geëvolueerd in de afgelopen drie of vier jaar.”
[Frank Alsema, De Ceuvel, Amsterdam – Urban, in het Nederlands]
“De gemeente had eigenlijk slechts een grof plan. Ze had een soort schets van gebouwen en straten, hoogtes en volumes, en groen. Het was hartstikke goed, maar ook nog een heel open plan. En dat was een mooie kans. Dus we hadden gezegd, we maken prestatiedoelen, we gaan zelfvoorzienend worden op vlak van energie, we maken zero waste-producten, we zorgen voor waterbeheer, voedingsstoffen winnen we terug, het wordt een biodiverse wijk, we bedenken een totaal andere manier van mobiliteit, het wordt een sociaal-cultureel inclusieve wijk, de lokale economie wordt gestimuleerd, en we bevorderen de gezondheid en het welzijn.”
[Céline Dutry, Leefmilieu Brussel – Begeleidster Duurzame stad, in het Frans]
“Ik ga de Be sustainable-thema’s verder bespreken die op een transversale manier benaderd moeten worden. De presentaties van deze morgen waren daar een mooi voorbeeld van. En ik zal u de inhoud van het platform voorstellen. Het is een netwerk – het idee is om een dynamiek te creëren tussen ons – maar ook een toolbox en een aanbod van diensten.”
[Alain Maron]
“Voor Be sustainable is de rol van de overheid om een kader te creëren en onderlinge samenwerking aan te moedigen. Ze heeft een coördinerende rol en moet ook externe actoren aantrekken.”
[Guillaume Sokal, Petite île / Citygate II Anderlecht, in het Frans]
“Er werd al vroeg voorgesteld om het duurzaam referentiesysteem in te zetten. Er is een reeks eisen van toepassing tijdens het ontwerp die we zullen volgen.”
[Charlotte Demulder, perspective.brussels, in het Frans]
“De drie richtplannen van aanleg die nu worden ontworpen integreren de principes van het referentiesysteem Duurzame wijken vanaf het bestek. Dus de uitdaging bij de implementatie van deze tools is om zoveel mogelijk de elementen van Be sustainable vooraf te integreren. Hiervoor bestaan checklists.”
[Jade Kawan, PAD Heyvaert – perspective.brussels, in het Frans]
“We hadden ambitieuze doelstellingen op het vlak van duurzaamheid, want de wijk had dat nodig. Het referentiesysteem heeft onze doelstellingen bevestigd, alsook het feit dat we in de goede richting gaan.”
[Ine Leen Sorgeloos, Petite île / Citygate II Anderlecht – citydev.brussels, in het Nederlands]
“De bedoeling is om al die ambities te handhaven gedurende de komende jaren en samen te werken met het team van Duurzame wijken.”
[Michèle Laruë-Charlus]
“Ik had het gevoel dat veel betrokken partijen willen samenwerken. Proficiat.”
[Frank Alsema]
“Ik heb ook gezegd vandaag dat ik het wel een beetje laat vind dat jullie daarmee komen, maar aan de andere kant heb je een kans om niet dezelfde fouten te maken als al die partijen die al veel eerder begonnen zijn.”
[Pascal Smet, staatssecretaris voor Stedenbouw, in het Frans]
“We moeten iets heel belangrijks doen, dat is het verhogen van ons ambitieniveau. Dat is het vertrekpunt. Als we die binnenterreinen willen beschermen, als antwoord op de verdichting van de stad, dan moet er meer publieke ruimte komen. Dat gaat samen, een verdichting is niet mogelijk zonder de publieke ruimte te vergroten. Dus de binnenterreinen moeten open ruimtes zijn, zonder gebouwen. We moeten radicaal zijn. Wij moeten samen deze uitdaging aanpakken. Dankuwel en smakelijk eten!”
[Slot]
Be sustainable.brussels – Werk maken van de duurzame wijken.
Copyright afbeeldingen:
Establis, Marc Detiffe, Séverin Malaud, François Walschaerts, Parckdesign-Parckfarm 
